Depresyon Türleri; Majör Depresyon, Kronik Depresyon (Distimik Bozukluk), Mevsimsel Duygudurum Bozukluğu, Doğum sonrası Depresyon (Postpartum), Anaklitik Depresyon (Anneden Ayrılma) başlıkları ile aşağıda bahsedilmiştir.
1.Majör Depresif Bozukluk (Unipolar Majör Depresyon)
Duygusal semptomlar, günlük yaşamın sıradan hayal kırıklıklarından ve ara sıra yaşanan üzücü duygulardan çok daha ağır basan bir yoğunlukta disforik bir ruh halini içerir. Bu tür bir disfori, aşırı keder ya da hayatın daha önce keyif veren yönlerine karşı dramatik bir ilgi kaybı şeklinde ortaya çıkabilir.
En az iki hafta boyunca dokuz belirtiden en az beş tanesi mevcuttur ve bu belirtilerin her biri her gün devam eder.
- Öznel Depresyon
- İlgi ve haz kaybı. Örneğin kişi kendini boşlukta hisseder, çocuklarına sarıldığında bir şey hissetmez.
- Değersizlik/ Aşırı Suçluluk
- Uyku Bozukluğu (İnsomnia/ Hipersomnia). Majör depresyonda %85 oranında az uyuma.
- İştah Bozukluğu
- Motor Retardasyon (kişi yavaşlar) / Motor Ajitasyon (davranışları çılgınca bir nitelik taşır)
- Enerji Kaybı/ Kolay Yorulma
- Konsantrasyon Sorunları
- İntihar düşünceleri veya girişimleri
Bazı durumlarda, depresyonun kökleri sevilen birinin kaybını takip eden bir yas deneyimine dayanır. Sevilen birinin ölümünü takiben yaşanan yoğun depresyon normal olsa da, 2 aydan uzun sürerse duygudurum bozukluğu olarak kabul edilir. Ancak birçok majör depresif atak belirli bir olay tarafından tetiklenmez.
Majör depresif dönem yaşayan kişilerde, EEG uyku düzenlerindeki dramatik değişim, uyku sürekliliğindeki bozuklukları, aralıklı uyanıklığı ve sabah erken uyanmayı yansıtır.
Bilişsel Belirtiler
Yoğun olumsuz benlik görüşü, düşük öz saygı ve cezalandırılmayı hak ettiklerine dair duyguları vardır. Belirtiler genellikle birkaç gün veya hafta boyunca kademeli olarak ortaya çıkar. Aktif dönem başladığında, iki haftadan aylara varan bir süre boyunca semptomlar görülebilir. Tedavi edilmezse, çoğu majör depresif dönem altı ay sonra sona erer ve çoğu insan normal işlevselliğine geri döner. Ancak, bu ağır depresif kişilerin yaklaşık ¼’ünde bazı belirtiler aylarca hatta yıllarca devam eder.
Melankolik Özellikler
Çoğu aktiviteye ilgilerini kaybederler veya hayatlarında normalde zevk veren olaylara tepki vermekte zorlanırlar. Sabah, bu tür depresyonu olan kişiler için günün zor bir zamanıdır (depresif dönemler). Normalden çok daha erken uyanabilir, sabah boyunca daha kasvetli hissedebilir ve gün boyunca psikomotor ajitasyon veya retardasyon, iştah bozukluğu ve aşırı veya uygunsuz suçluluk gibi bir dizi başka semptomla mücadele edebilirler.
2.Kronik Depresyon (Distimik Bozukluk)
Majör depresif dönemdeki kadar derin ve yoğun olmayan, ancak yine de oldukça üzücü ve uzun süren üzüntüyü içerir. Distimik bozukluk, majör depresif bozukluktan kronik seyri nedeniyle ayrılır. Bu kişiler ne çok sayıda semptom yaşarlar ne de bu semptomlar o kadar şiddetlidir. Çoğu çabalarında kendilerini yetersiz hissederler ve yaşam olaylarından zevk alamaz ya da bunlara ilgi duymazlar.
En az iki yıl boyunca kişi günün büyük bir kısmında, günlerin en az %50’sinde depresif ruh hali yaşar. Ayrıca, depresif günlerde aşağıdaki altı belirtiden en az iki tanesi mevcuttur.
- İştah Değişikliği
- Uyku Sorunları
- Düşük Enerji veya Yorgunluk
- Düşük Benlik Saygısı
- Zayıf Konsantrasyon veya Bozulmuş Karar Verme Becerileri
- Umutsuzluk Duyguları
Distimik bozukluğu olan kişilerin başkalarından uzaklaşmaları, zamanlarının çoğunu kara kara düşünerek ya da suçluluk hissederek geçirmeleri ve başkalarına karşı öfke ve sinirlilikle hareket etmeleri muhtemeldir. Bu uzun süreli depresyon sırasında bu kişiler hiçbir zaman iki aydan daha uzun süre semptomsuz kalmazlar. Genellikle başka ciddi psikolojik rahatsızlıkları da vardır. Yaklaşık onda birinde majör depresyon gelişir.
Distimi semptomları, psikolojik işlevsellikten ziyade fiziksel rahatsızlık bildirmeye daha yatkın olan yaşlı yetişkinlerde farklı bir biçim alır.
3-Mevsimsel Duygudurum Bozukluğu
Tamamen biyolojik, güneşe maruz kalmamaya bağlıdır. Mevsimsel strese bağlı olamaz. Mevsimsel Duygudurum Bozukluğu olan her sekiz kişiden yedisi Kasım ayı sonunda olur.
Eğer üzüntünün yıldönümü ise (babanız 28 Kasım’da öldüyse) buna mevsimsel stresör denir.
Depresif Ataklar Çoğunlukla Sonbahar veya Kış Aylarında Görülür. Mevsimsel Stres Nedeniyle Değildir. Güneş Işığının Az Olduğu Bölgelerde Daha Yaygındır (Seattle, Upstate Newyork). Kişi Güneşli Aylarda Normal İşlevselliğine Geri Döner. Işık Terapisi Yararlı Bir Ek Müdahaledir.
Atakları mevsimsel bir örüntü gösteren kişiler, her yıl yaklaşık aynı zamanda, genellikle sonbahar veya kış aylarında yaklaşık 2 ay boyunca depresif bir atak geliştirir, ancak daha sonra normal işlevlerine geri dönerler. Bu dönemler sırasında enerjileri azalır ve aşırı uyuma, aşırı yemek yeme ve karbonhidrat aşerme eğilimi gösterirler.
Eğer bir duygu durum bozukluğunuz varsa, tedavisi kolay ve etkili olduğu için bu hastalığa sahip olmak istersiniz.
Işık tedavisi işe yarar çünkü melatonin üretimini düzenler.
4.Postpartum Depresyon (Doğum Sonrası Depresyonu)
Doğum sonrası depresyonu (Postpartum depresyon olarak da adlandırılır) birçok kadının bebek sahibi olduktan sonra yakalandığı tıbbi bir durumdur. Doğumdan sonra uzun süre devam eden güçlü üzüntü, endişe (kaygı) ve yorgunluk duygularıdır. Bu duygular kendinize ve bebeğinize bakmanızı zorlaştırabilir.
Bebek sahibi olduktan sonra 1 yıla kadar ortaya çıkabilir, ancak en yaygın olarak doğumdan yaklaşık 1-3 hafta sonra başlar. Diğer depresyonlar gibi ağırdır. Biyolojik bir zorlama vardır. Her doğumda daha da artar. Psikotik bir depresyona dönüşebilir. Çocuklarına zarar verme düşünceleri sıklıkla belirgindir.
Doğum sonrası depresyonun altta yatan sebepleri arasında;
Hormon seviyelerindeki değişiklikler – Doğumdan sonra düşen östrojen ve progesteron seviyelerinin depresyonu tetiklemesi
Geçmiş Depresyon öyküsü-Hamilelik sırasında veya öncesinde depresyon geçirmiş olmak
Yaşam tarzı faktörleri-Eşinin ve/veya yakınlarının desteğinden yoksun olmak ile birlikte yakın zamanda sevilen birinin ölümü, ailevi bir hastalık veya yeni bir şehre taşınma gibi stresli yaşam olayları
Yorgunluk
Duygusal faktörler – İstenmeyen, planlanmamış gebelik
Konuşma terapisinde (psikoterapi olarak da adlandırılır)
Bir ruh sağlığı uzmanı ile duygularınız hakkında konuşur ve bunları nasıl yöneteceğinizi tartışırsınız. Bazen terapiye sadece birkaç hafta ihtiyaç duyulur, ancak birkaç ay veya daha uzun süre de gerekebilir.
5. Anaklitik Depresyon (Anneden Ayrılma)
Atipik ve daha az yaygındır. 6 ila 18 aylık bebeklerde halsizliğe bağlı olarak ortaya çıkar. Bebekteki hareket eksikliğinden, göz teması eksikliğinden, yüz ifadelerinin eksikliğinden anlarız.
Daha sonraki etkiler—psikososyal cücelik, asgari düzeyde bakılmış bir çocuk bulduğumuzda verilen isimdir. (Çok az konuşma, çok az insan teması. Vücutları aslında çok hızlı duracaktır). Aynı yaştaki normal bir çocuktan daha küçük, daha kısa olacaklardır. Ne zaman keşfedilirlerse (beslenme, sevgi, insan teması verilirse), o zaman vücutları düzelmeye başlayacaktır.
Uzman Psikolog (Yetişkin, Çift, Aile, Çocuk ve Ergen Sorunları)
İlgili Yazılar
